Door ‘Messa di Voce’ m.m.v. blokfluitkwartet Capriola

Op zondag 3 juni 2018 brengt het Delftse koor ‘Messa di Voce’ een Engelstalig programma onder de titel “High tea met Purcell en tijdgenoten”. Een vrolijk lenteprogramma o.l.v. Karel Demoet met songs uit de 16e en 17e eeuw waarin de natuur en ontluikende liefdes uitbundig worden bezongen.

De muziek is voor een groot deel van de bekende componist Henry Purcell, waarvan we een 4-tal nummers uitvoeren zoals het verstilde “Hush, no more” en het stemmige “Rejoice in the Lord Alway”. Daarnaast ook prachtige songs van minder bekende componisten zoals John Dowland, Orlando Gibbons en Thomas Morley. Van de laatste is ook de bekende song “Now is the month of maying” waarin de lente uitbundig wordt bezongen .

De songs worden afgewisseld door instrumentale intermezzo’s uitgevoerd door, een eveneens Delfts ensemble, namelijk het blokfluitkwartet Capriola. Het koor wordt op continuo begeleid door Renske Ligtmans en staat onder de bezielende leiding van Karel Demoet, organist, clavecinist en koordirigent.

Het is een bijzondere uitvoering omdat Messa di Voce dit jaar zijn 40-jarig bestaan viert en daarom wordt u, na het concert, dat ca. een uur duurt, uitgenodigd voor een high tea met zoete en hartige hapjes. De toegangsprijs is Eur 15,- inclusief high tea, consumpties en programmaboekje, voor scholieren en studenten Eur 10,- .

U bent van harte welkom in de Vrijeschool Widar, De Meesterstraat 2, Delft op zondagmiddag 3 juni om 15:00 (zaal open 14:30).

Op zaterdag 4 november 2017 voeren we een concertprogramma uit onder de titel “Ode aan de Oude Muziek” .  Een gevarieerd programma  met voor de pauze muziek van Claudio Monteverdi  “Messa a quattro voci  da capella” (Venetie 1651). Daarna motetten. madrigalen en chansons uit de 16e en 17e eeuw van onder meer Claudio Monteverdi, Adriaan Willaert, Orlando di Lasso en Josquin des Prez.  En we hebben instrumentale intermezzi uit de oude doos. Dit alles onder leiding van onze dirigent Karel Demoet. Het wordt een bijzonder concert. We nemen deze dag afscheid van Karel Smagge, na 39 jaar.

het concert wordt gehouden in de Genestetkerk aan de Oude Delft 102 te Delft.

Voor oud-leden is er na afloop een feest met buffet. Heb je je nog niet aangemeld, gebruik dan de knop contact op deze website.

Zaterdag 18 april 20:00 – Oud Katholieke Kerk, Bagijnhof 21, Delft

Het Delftse koor Messa di Voce brengt een programma met madrigalen van Monteverdi over liefde en verdriet, maar ook een loflied op de zingende nachtegaal als parabel. De Italiaanse teksten worden deels a capella gezongen en deels door klavecimbelspel van Renske Ligtmans begeleid. Het koor staat onder de bezielende leiding van Oude Muziek specialist en klavecinist Karel Smagge.

Van harte welkom op dit lenteconcert in een van de mooiste kerken van Delft aan het Bagijnhof op zaterdag 18 april (toegang €8/€6 inclusief programmaboekje en consumptie)

Toelichting op het programma:

De eminente organist en componist Girolamo Frescobaldi (1583-1643), organist van de Sint Pieter te Rome schreef in het voorwoord van een editie met toccata’s dat die gespeeld moesten worden zoals men toen madrigalen zong, dan weer langzaam, dan weer snel, naarmate de tekst en/of de muziek daartoe aanleiding gaf. Vrije expressie dus, weliswaar precies genoteerd, maar tempo en uitvoering hingen af van het vernuft en begrip van de uitvoerder(s). Zijn tijdgenoot Claudio Monteverdi (1567-1643) had net zo goed kunnen schrijven dat zijn madrigalen moesten worden uitgevoerd zoals men toen toccata’s speelde. En toch was die algemene manier van uitvoeren voor die tijd modern, net als de manier van componeren, met onvoorbereide dissonanten en lastige intervallen zoals o.a. de verminderde kwint, die diabolo in musica werd genoemd.

Zijn vroege madrigalen waren in eerste instantie bedoeld om aan het hof van Mantua door professionele zangers te worden uitgevoerd. Het feit dat ze ook werden uitgegeven betekent dat amateurzangers zich ook bezig hielden met het zingen van madrigalen. De latere boeken met echte solomadrigalen zijn echter zo lastig qua zangtechniek dat die niet door ons zullen worden uitgevoerd. Dat wil niet zeggen dat de meer reguliere en vroegere vijfstemmige madrigalen heel eenvoudig zijn voor de uitvoerders. Er zijn nog genoeg problemen op het gebied van balans, expressie en intonatie over. Daarbij verwijs ik naar de bovenstaande opmerking van Frescobaldi. Het moge duidelijk zijn dat Monteverdi hier een aanzet gaf aan het componeren in
de stilo moderno, de toen moderne stijl, waarvoor hij van de kant van de muziektheoreticus Artusi ernstige kritiek te verduren kreeg. Monteverdi had echter die moderne stijl nodig om zijn verdriet om de dood van zijn vrouw en de dood van zijn belangrijkste zangeres in het hofensemble uit te drukken in de Sestina (een serie van 6 madrigalen). De serie van 5 madrigalen met als thema Silvio horen bij een arcadisch toneelspel van Guarini, een van de meest sensuele dichters uit de 16de eeuw. Enkele losse madrigalen ronden het programma af.

Op het programma staan werken die in het verband staan van leraar en leerling. Gabrieli was de vermeende leraar van Sweelinck maar waarschijnlijker is dat Sweelinck toch nooit in Italië is geweest. De reden van de idee dat Sweelinck daar in de leer is geweest is dat hij zich heel exact aan de contrapuntregels van Zarlino heeft gehouden. Dat deed Gabrieli ook, al deed die iets meer homofone meerkorigheid in zijn werken. Dat is overigens niet het geval bij de Canzona IX en het motet dat we uitvoeren. Daar is sprake van de pure polifonie zoals Zarlino die in zijn contrapuntboek beschreef. Het is waarschijnlijker dat Sweelinck ook gewoon een exemplaar van dit uitmuntende muziektheoretische boek bezat. Toch kon Sweelinck ook heel goed die twee stijlen mengen zoals te horen is in de dubbelkorige en toch polifone Psalm 150 en de Chromatische Fantasie. Monteverdi bezat het contrapuntboek van Zarlino zeker, dat weten we, maar hij onderscheidde zelf twee stijlen in zijn oeuvre: de oude en de nieuwe stijl, waarbij de nieuwe stijl veel experimenteler was. Daarop werd hij ook stevig aangevallen door collega-musici en juist vanwege die nieuwe stijl is Monteverdi nog steeds zo geliefd. Laudate pueri is dan het meest polifoon, maar de andere twee psalmen en het motet zijn dan vooral homofoon, maar wel met polifone trekjes. Samuel Scheidt en Heinrich Scheidemann waren leerlingen van Sweelinck, die in zijn tijd vooral bekend stond als de Duitse of de Hamburgse organistenmaker. Scheidt en Schütz waren ook nauw bevriend en dat merken we aan gemeenschappelijke stijlkenmerken. Het motet van Scheidt maar ook de Canzon “O Nachbar Roland” zijn weer polifoon in een mengstijl van Sweelinck en Schütz en de twee meerkorige psalmen van Schütz zijn dan weer meer geënt op het werk van Gabrieli en Monteverdi, beide leraren van Schütz. Maar in deze werken van Schütz duikt hier en daar toch ook de oude stijl van Zarlino wel weer op. We kunnen dus wel stellen dat alle componisten van ons programma beide stijlen beheersten en dat ze daarom op de grens staan van de Renaissance naar de Barok.

In oktober 2013 wordt ter gelegenheid van het 35-jarig jubileum van Messa di Voce de Intermedii 1589, La Pellegrina twee maal uitgevoerd.  We zullen de Intermedii dan met drie koren – Messa di Voce, het Delfts a Cappella Koor en het Glymes Consort –  uitvoeren. Het eerste concert is op 12 oktober in Delft, een week later op 19 oktober in Aardenburg.
La Pellegrina is bruiloftsmuziek voor het huwelijk van Ferdinando de Medici en Christine de Lorraine in Florence in 1589. De Medici was een rijke familie van bankiers. Er werd dan ook flink uitgepakt. De beroemdste componisten werden gevraagd een stuk bij te dragen, de bezetting varieert van solo tot en met 2, 3 en zelfs 7-korig (35 stemmig!). Het stuk duurt zo’n 5 kwartier en zal worden begeleid door een orkest bestaande uit barokviolen, blokfluiten, theorbes, zinken, trombones, viola da gamba’s, clavecimbel en kistorgel.
Karel Smagge, de dirigent van Messa di Voce, heeft de artistieke leiding. De CD die als leidraad wordt gebruikt is: La Pellegrina, uitgevoerd door het Huelgas Ensemble onder leiding van Paul van Nevel, een CD van Vivarte.

Op zondagmiddag 17 juni 2012 om 16.00 uur geeft Messa di Voce een concert in de Waalse kerk te Delft. In dit concert voeren we een aantal Engelse Madrigalen uit van bekende en minder bekende Engelse componisten uit de 16e en 17e eeuw.

Tijd: 16.00 uur

Locatie: Waalse kerk te Delft

Toegangsprijd: 10,- Euro / 7,50 Euro voor studenten en scholieren, inclusief drankje en programmaboekje

TOELICHTING door Karel Smagge

De bloeitijd van de Engelse madrigalen en de muziek voor het virginaal (clavecimbel/spinet) was kort. Het madrigaal is dan ook niet een typisch Engels fenomeen. De oorsprong ervan is te vinden in het 14de eeuwse Italië, maar toen was het niet meer dan een dichtvorm. Pas in de 16de eeuw werden er madrigalen gecomponeerd in Italië. Tegen het einde van de 16de eeuw werd de Italiaanse muziek de grote mode in geheel Europa. Het eerste gedrukte boek met madrigalen kan je niet eens Engels noemen omdat het Italiaanse madrigalen waren met vertaalde Engelse teksten. Deze uitgave met de titel Musica Transalpina (muziek van over de Alpen) stamt uit 1588.

De jaartallen van de door ons vandaag uit te voeren madrigalen staan in het programma en ze lopen niet ver uiteen: al deze componisten hebben elkaar dan ook waarschijnlijk persoonlijk gekend. Het merkwaardige is dat de allereerste Engelse pogingen om madrigalen te componeren wat stroeve producten opleverden, zelfs als ze werden gecomponeerd door verder heel bekwame componisten. De eer om de allereerste goede componist van Engelse madrigalen komt toe aan Thomas Morley, een leerling van William Byrd. De belangrijkste componisten van Engelse madrigalen waren Morley, Wilby, Weelkes en East. De teksten van de madrigalen waren soms heel poëtisch maar vaak ook dubieus door het double entendre van de teksten. Dat maakte het echter wel mogelijk om het als huismuziek met de gehele familie te zingen, ook door de kinderen die zich dan niet bewust waren van de ondeugendheid in de tekst. Madrigalen waren dan ook vooral de huismuziek van de gegoede burgerij en de adel.

In 1649 werd de Engelse koning Charles I onthoofd. Engeland werd slechts door een slecht functionerend parlement geregeerd en dat betekende meteen het einde van de bloeitijd van zowel het madrigaal als de klaviermuziek in Engeland.De muzikale achtergrond van de Engelse Virginalisten ligt eerder in Spanje: Nog in de tijd van Henry VIII was de Spaanse klaviermuziek van zeer hoog niveau met Antonio de Cabézon als absolute grootmeester. De vormen die daar werden ontwikkeld, vooral de variatievorm, hebben de vroegste Engelse clavecimbelwerken sterk beïnvloed. Een interessant werk op ons programma is van de Nederlandse componist Sweelinck die goede contacten onderhield met Engelse componisten. Sweelinck baseerde de variaties op de Pavana Lacrymae van John Dowland, ook een katholiek op de vlucht, die door heel Europa reisde. Het Fitzwilliam Virginal Book, waaruit de meeste klavierwerken op ons programma afkomstig zijn, is handgeschreven, waarschijnlijk door Francis Tregian, die als katholiek edelman gevangen was gezet.

Op zondag 29 januari voert Messa di voce het concert uit met als thema ‘Muziek voor twee Spaanse Koningen’.  Het concert wordt gegeven in de Waalse kerk te Delft.

Programma:

Misa Si bona suscepimus van de Morales

Gaude et Laetare van de Morales

een aantal wereldlijke stukken van o.a. Vasquez, Antxieta, Encina en Sedano